Marek Grechuta - ¦wiecie nasz
Niedawno, wytwórnia Pomaton zakoñczy³a wydawanie kompletnej dyskografii Marka Grechuty na p³ytach CD. Seria ta, nazwana "¦wiecie nasz", obejmuje 12 p³yt kompaktowych. Ka¿da p³yta sk³ada siê z dwóch czê¶ci. W pierwszej znajduj± siê oryginalne nagrania z "czarnego kr±¿ka", poddane oczywi¶cie procesowi oczyszczenia i remasteringu. W drugiej znajduj± sie inne nagrania zwi±zane z materia³em z oryginalnej p³yty, s± tu np. niepublikowane nagrania artysty z tego okresu, koncertowe wersje uworów z p³yty, czêsto nagrane wiele lat pó¼niej, ró¿ne nagrania radiowe czy z telewizji, s± tak¿e nagrania innych wykonawców ¶piewaj±cych utwory Grechuty. Znajdziemy tu "bia³e kruki", nagrania po raz pierwszy opublikowane na p³ytach, muzykê teatraln± Grechuty itd. S± to po prostu "smaczki". S± te¿ ¶wietne komentarze do p³yt autorstwa Daniela Wyszogrodzkiego. Dzi¶, po latach, mamy mo¿liwo¶æ zapoznania siê z ca³okszta³tem twórczo¶ci Grechuty i muszê przyznaæ, ¿e mimo wielu przejawów popularno¶ci, Grechuta by³ i jest niedoceniany. Ma on niezwyk³± zdolno¶æ "ubierania" poezji w muzykê, prost±, niebanaln±, podkre¶laj±c± nastrój i melodiê wiersza.A teraz kilka s³ów o ka¿dej z tych p³yt.
Marek Grechuta - Anawa, rok wydania 1970 - Anawa rozpoczê³a dzia³alno¶æ w 1966 roku. W tamtych czasach pierwsz± p³ytê nagrywa³o siê "po latach" dlatego debiut p³ytowy nast±pi³ w 1969 roku. Na p³ycie znajduj± siê takie przeboje Anawy jak Niepewno¶æ, Bêdziesz moj± pani±, Nie dokazuj, Serce czy pierwsza wersja Korowodu (z muzyk± Pawlu¶kiewicza) trwaj±ca nieca³e 3 minuty. W "smaczkach" m.in. najwiêkszy przebój z tego okresu, który nie znalaz³ siê na longplayu, Tango Anawa (w dwóch wersjach), a tak¿e nagrania z festiwalu w Opolu Nie dokazuj i Niepewno¶æ. Z ciekawszych muzyków us³yszymy Zbigniewa Wodeckiego na skrzypcach i Marka Jackowskiego (pó¼niej Maanam) na gitarze.
Marek Grechuta - Korowód, rok wydania 1971 - piosenka do s³ów L.A.Moczulskiego z pierwszej p³yty da³a tytu³ nastêpnej, tym razem muzykê napisa³ Grechuta. To jedna z moich trzech ulubionych p³yt. Znajduj± sie tu takie utwory jak Kantata, ¦wiecie nasz, Ocaliæ od zapomnienia i oczywi¶cie Korowód. W "smaczkach" m.in. nagranie Korowodu z festiwalu w Opolu (pierwsze miejsce - kiedy¶ nagradza³o siê takie utwory) z zapowiedzi± Lucjana Kydryñskiego.
Marek Grechuta - Droga za widnokres, rok wydania 1972 - przestaje istnieæ zespó³ Anawa, Grechuta odcina siê od pierwszego "neoromantycznego" etapu swojej twórczo¶ci nawet w nazwie nowego zespo³u WIEM (w innej epoce muzycznej). Na ok³adce wspó³czesny akt (z wystawy Wenus 72). Silnie akcentowane s± elementy jazzowe i funkowe, ogólnie p³yta do¶æ ascetyczna z podkre¶lonym elementem jednostajnego rytmu. W sk³adzie pojawiaj± siê muzycy jazzowi jak choæby Pawe³ ¦cierañski na gitarach. To druga z moich trzech ulubionych p³yt. Znajdziemy tu Mo¿e us³yszysz wo³anie o pomoc, Jeszcze po¿yjemy, Gdzie¶ w nas, Droga za widnokres. W "smaczkach" wzbogacone o liczne improwizacje takie utwory jak Gdziekolwiek, Korowód czy Droga za widnokres. W sk³adach koncertowych przewijaj± siê m.in. Pawe³ Jarzêbski na kontrabasie i Kazimierz Jonkisz na perkusji
Marek Grechuta - Magia ob³oków, rok wydania 1974 - mamy tu bogatsze aran¿acje i wiêcej optymizmu ni¿ na poprzedniej p³ycie, tak¿e sk³ad grupy uleg³ powiêkszeniu. Z bardziej znanych utworów znajdziemy tu Godzinê mi³owania i Na szaro¶æ naszych nocy - utwór wykorzystany w spektaklu Exodus Teatru STU. W "smaczkach" znajdziemy rozbudowan± suitê Spotkania, która znalaz³a siê w filmie dokumnetalnym o Mieczys³awie Jastrunie, dwa piêkne nagrania z Opola ¦wiecie nasz i Ocaliæ od zapomnienia. W dwóch nagraniach na gitarze basowej gra Krzysztof ¦cierañski, pó¼niej wielokrotnie wspó³pracuj±cy z Grechut±.
Marek Grechuta - Szalona lokomotywa, rok wydania 1977 - musical oparty na tekstach Witkacego, wystawiony w Teatrze STU w 1977 by³ jak dobrze pamiêtamy sensacj±. To trzecia z moich trzech ulubionych p³yt, chyba najczê¶ciej do niej powracam. Ok³adka zaprojektowana przez Jana Sawkê. Trafny dobór tekstów, doskona³a muzyka Grechuty i Pawlu¶kiewicza, ¶wietne wykonanie. Utwory w wiêkszo¶ci króciutkie ale wyborne. Znajdziemy tu Hop szklankê piwa, Oto ja - oto on, Któ¿ mo¿e byæ bardziej szalony, Ikar (tekst Moczulskiego), Motorek (tekst Czechowicza). W "smaczkach" koncertowe wersje utworów Witkacego z udzia³em Maryli Rodowicz i Magdy Umer, Zgadki z duetem braci ¦cierañskich, brawurowo wykonan± przez Krystynê Jandê Gumê do ¿ucia (nagroda dziennikarzy Opole 77), Deszcz na jeziorach do s³ów Jonasza Kofty i pierwsza nagroda Opola 77 Hop szklankê piwa z zapowiedzi± Tadeusza Sznuka.
Marek Grechuta - Pie¶ni do s³ów Tadeusza Nowaka, rok wydania 1979 - bardzo ciekawa muzycznie p³yta, zrealizowana z udzia³em orkiestry i chóru madrygalistów, zawiera fragmenty widowiska "Zapach ³amanego w rêkach chleba". Muzyka znakomicie zestrojona z wierszami Nowaka, doskonale wspó³gra z ich tre¶ci±. Tytu³y nic nie mówi±, gdy¿ nie by³y to przeboje. W nagraniu udzia³ wziêli Magda Umer, Teresa Haremza, Marian Opania. W "smaczkach" m.in. Pie¶ñ kronika z oratorium Zgrajcie nam dzisiaj wszystkie srebrne dzwony, koncertowe wersje Prom na wi¶le pod Tyñcem, satyryczny Superekspres, Muza pomy¶lno¶ci, Gdzie mieszkasz nocy, Na szaro¶æ naszych nocy i Nie dotykaj dzikich ró¿ do s³ów Dymnego.
Marek Grechuta - ¦piewaj±ce obrazy, rok wydania 1981 - p³yta zawiera piosenki inspirowane malarstwem Van Gogha, Modiglianiego, Picassa i innych. W drugiej czê¶ci muzyka teatralna do spektaklu Otello. W "smaczkach" kolejne utwory inspirowane malarstwem, m.in. Sk±d przychodzimy, kim jeste¶my, dok±d idziemy. Jest te¿ fragment wystêpu (Znasz-li ten kraj) Grechuty na festiwalu Moniuszkowskim w Kudowie Zdroju a na koniec Do ³ezki ³ezka w wykonaniu Maryli Rodowicz i Grechuty.
Marek Grechuta, Krystyna Janda - W malinowym chru¶niaku, rok wydania 1984 - do skomponowania muzyki do erotyków Le¶miana namówi³a Grechutê Krystyna Janda. Ka¿da z wierszy zosta³ zilustrowany inn± aran¿acj± i innym pomys³em muzycznym. W stosunku do oryginalnej wersji z "czarnej p³yty" mamy tu dodatkowo 4 utwory, m.in. fragmenty z recytacjami. Ca³o¶æ pochodzi z programu telewizyjnego "£±ka". W "smaczkach" zbiór piosenek napisanych do spektakli teatralnych, mamy utwory do tekstów S³owackiego, Przerwy-Tetmajera, Goethego, Moliera, Kochanowskiego, Osieckiej. Jest tu Gaj za¶piewany z Rodowicz, Muza pomy¶lno¶ci z Haremz±, wykonane po latach od premiery przeboje Niepewno¶æ, Bêdziesz moj± pani±, Nie dokazuj (festiwal Opole 1988), a na koniec fragment dialogu z filmu Polowanie na muchy, w którym Grechuta próbuje poderwaæ Braunek, zaprasza do swojego mieszkania gdzie ma kawa³ek polêdwicy, pokój jadalny i "egzekucyjny", oferuje te¿ 15 minut "rozkoszy w stylu psychodelic" i szybkie przej¶cie "na szlafroki".
Marek Grechuta - Wiosna - ach to ty, rok wydania 1987 - zawiera utwory liryczne i filozoficzne. W drugiej czê¶ci muzyka tetralna i filmowa. W "smaczkach" m.in. Ciernisty deszczyk w duecie z Krzysztofem ¦cierañskim, suita z filmu Trumor Witkacego a w niej odnajdziemy Hop szklankê piwa i Aaa kotki dwa.
Marek Grechuta - Krajobraz pe³en nadziei, rok wydania 1989 - pierwszy w pe³ni autorski album Grechuty. Znajdziemy tu refleksyjne piosenki o mi³o¶ci, nadziei i wierze. Jest te¿ kolejny utwór inspirowany malarstwem (chyba oczywiste czyim) Tajemniczy u¶miech, jest Pie¶ñ wigilijna napisana w stanie wojennym. W "smaczkach" utwory inspirowane twórczo¶ci± Hasiora (cykl Sztandary), s± te¿ s³ynne piosenki o miastach Sozopol, Wenecja, Lanckorona, na koniec Pie¶ñ wigilijna z nagrania w Piwnicy pod Baranami, zapowiada Piotr Skrzynecki, ¶piewaj± Ola Mauer, Tamara Kowalska i Ewa Wnuk.
Marek Grechuta - Piosenki dla dzieci i rodziców, rok wydania 1991 - proste i melodyjne piosenki dla dzieci, oprócz Grechuty ¶piewaj± tak¿e Gra¿yna Trela, Edward Lubaszenko i dzieci. Znakomite teksty, np. Jadê poci±giem prawdziwym czy Muszê dzi¶ wykonaæ plan. W "smaczkach" fragmeny solowego recitalu, z w³asnym akompaniamentem na fortepianie z Festiwalu Piosenki Studenckiej z roku 1984, Grechuta wy¶mienitej formie, ¶piewa m.in. piosenki dla dzieci a pózniej, ju¿ z towarzyszeniem zespo³u Dni, których nie znamy.
Marek Grechuta - Dziesiêæ wa¿nych s³ów, rok wydania 1994 - ostatnia, jak na razie p³yta Grechuty, druga w pe³ni autorska. Tym razem porusza sprawy spo³eczne i kulturowe. Dziesiêæ wa¿nych dla Grechuty s³ów to: ojczyzna, wolno¶æ, w³adza, prawo, praca, wiedza, solidarno¶æ, natura, sztuka, mi³o¶æ. Takie s± te¿ tytu³y kolejnych utworów. W "smaczkach" mamy nagrane na nowo w 1991 roku utwory z p³yty Droga za widnokres, warto pos³uchaæ jak zosta³y zinterpretowane po 20 latach. Na koniec utwór do wiersza Stanis³awa Barañczaka Ca³e ¿ycie przed tob±. Muzyka do wiersza powsta³a "od rêki", po recitalu do Grechuty podszed³ kierownik artystyczny jakiego¶ teatru z pytaniem czy nie chcia³by napisaæ muzyki do spektaklu opartego na wierszach Barañczaka. Grechuta wzi±³ kartkê z jednym wierszem, usiad³ przy fotepianie i skomponowa³ muzyke na poczekaniu.
(11.11.2001)
Gdy miesi±c temu opisywa³em seriê "¦wiecie nasz" s±dzi³em, ¿e 12 p³yt to ju¿ pe³na dyskografia Grechuty. Okazuje siê, ¿e w tej serii wydano w³a¶nie p³ytê "Serce" i dopiero ta jest ostatni± p³yt± tej serii. Ponadto Marek Grechuta otrzyma³ w sobotê z³ot± p³ytê za sk³adankê z serii "Z³ota kolekcja" firmy Pomaton. Trudno w to uwierzyæ ale jest to pierwsza z³ota p³yta w jego karierze.
Marek Grechuta - Serce, rok wydania 2001 - p³yta ta zawiera zapis benefisu Marka Grechuty z roku 1998. Jedn± piosenkê ¶piewa sam Mistrz a pozosta³e Zbigniew Wodecki, Hanna Banaszak, Jacek Wójcicki, Ryszard Rynkowski, Tadeusz Wo¼niak, Grzegorz Turnau, Anna Maria Jopek i Ewa Bem. Ewa Bem za¶piewa³a rewelacyjnie jazzow± wersjê "Niepewno¶ci" i "W dzikie wino zapl±tani", ¶wietna jest równie¿ Jopek. Banaszak trochê zbyt egzaltowana. Turnau to taki m³ody klon Grechuty. W "smaczkach" m.in. Krystyna Janda ¶piewa "Ja jestem twoja Marilyn Monroe", Katarzyna Groniec piêknie wykonuje "Godzinê mi³owania". S± te¿ dwa nagrania z doskona³ej p³yty "Grechuta" jazzowego kwintetu Wojciecha Majewskiego. O tej p³ycie napiszê parê s³ów w najbli¿szym czasie.
(16.12.2001)